İnsan Kaynakları
danışmanları olarak pek çok mülakat yapıyoruz ancak mülakat sırasında
sorduğumuz soruların anayasaya ve iş hukukuna uygun olup olmadığını bilmiyoruz.
Hiç ummadığımız bir anda tazminat davalarıyla karşılaşabiliriz.
İş hukukunda
mülakatlarla, iş görüşmeleriyle ilgili bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak
danışman sorduğu soruların kişilik hakları ve dürüstlük çerçevesinde olmasına
dikkat etmelidir.
Bence burada en
dikkat edilmesi gereken nokta 4857 Sayılı Kanunun Eşit Davranma ilkesine göre
sorular yöneltilmesidir. Madde 5: İş ilişkisinde dil, ırk, cinsiyet, siyasal
düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayrım
yapılamaz.
Yüksek lisans da en
sevdiğim derslerden biri olan İş Hukuku dersinde tuttuğum notları sizlerle
paylaşmak istiyorum.
Aksi belirtilmemişse iş görüşmesine davet edilen adayın, yol
masrafları işveren tarafından karşılanır.
Adaya, çalışıp çalışmadığı sorulabilir. Adayın bu soruyu
doğru yanıtlaması gerekir. Ancak çalışanın iş araması iş sözleşmesinin
öğelerinden olan bağımlılık unsuruna aykırıdır.
Adaya uygulanacak testler, adayın kişilik hakları dikkate
alınarak düzenlenmelidir.
Danışmanın, adaya hangi dini ve siyasi görüşe sahip olduğu
konusunda soru sorma hakkı yoktur. Adayın da bu konularda bir açıklama
yükümlülüğü de yoktur. Bunlara rağmen soru sorulduğunda adayın cevap vermeme ve
yalan söylemeye hakkı vardır. Ancak aday bir siyasi partide işe başvuruyorsa,
adaya hangi siyasi görüşe sahip olduğu sorulabilir.
Danışman, adayın hangi sendikaya üye olduğu konusunda da
soru soramaz. Adayın sendikaya üye olması durumunda bir ayrım yapılamaz.
Adayın evli olup olmadığı ya da yakın zamanda böyle bir
planının olup olmadığıyla ilgili sorular sorulmamalıdır.
Özellikle kadın adaylara sıkça sorulan Ne zaman çocuk yapacaksın? sorusunun
sorulmaması gerekir. Bu konu tartışmalı bir konudur. Hamilelik durumunun
yapılacak işle bağlantılı olması durumunda sorulması tercih edilebilir.
İşveren doğuma 8 hafta kalan adayı işe almama ya da iş
akdini doğumdan sonra yapma hakkına sahiptir.
Yapılan iş, işyeri için önemliyse adaya sağlığı ile ilgili
sorular yöneltilebilir. Örneğin hemşire pozisyonu için bir hastaneye başvuran
adaya bulaşıcı bir hastalığı olup olmadığı sorulabilir.
18 yaşından küçük işçilere sağlığıyla ilgili sorular
sorulabilir. Adayın sağlık raporu alması zorunludur.
Ağır ve tehlikeli işler kapsamına giren bir işyerine
başvuran adaydan o işe uygun olduğunu gösteren bir rapor istenmesi zorunludur.
Pek çoğumuz işe alımlarda adli sicil belgesini istiyoruz.
Ancak bu konu tartışmalı bir konudur. Eğer işle ilgiliyse adaya sabıkasının
olup olmadığı sorusu yöneltilebilir. Adayın bu soruyu doğru yanıtlaması
gerekir.
Adayın sicilinden silinmiş sabıkasını gizleme hakkı vardır.
Adayın özrünün olup olmadığı sorulabilir.
Not: Bu konuda uzman değilim J
Düzeltilmesi gereken noktalarda geri dönüşlerinizi bekliyorum.
